اقامت موقت ترکیه در سال ۲۰۲۵

جغرافیای ممنوعه و مناطق محدود شده (Kapatılan Bölgeler)

دولت ترکیه با اتخاذ سیاست‌های مهاجرتی جدید، لیست محله‌هایی را که در آن‌ها پذیرش درخواست اقامت برای اتباع خارجی متوقف شده است، گسترش داده است. این اقدام با هدف مدیریت توزیع جمعیت خارجی‌ها، کاهش تراکم و جلوگیری از فشار بر زیرساخت‌ها و بازار اجاره مسکن صورت گرفته است.   

• گستردگی محدودیت‌ها: این محدودیت‌های جغرافیایی در استان‌های بزرگ و پرجمعیت مانند استانبول، آنکارا و آدانا اعمال می‌شوند. در استانبول، تعداد محله‌های محدود شده اکنون به ۵۴ محله افزایش یافته است.   

• نمونه‌های محدودیت: این مناطق شامل محله‌های پر تراکم یا مناطق صنعتی مانند تمامی محله‌های منطقه ماماک در آنکارا  و یا ۱۳ محله در منطقه فاتح و ۸ محله در منطقه اسنیورت استانبول می‌شوند.   

این محدودیت‌های جغرافیایی تنها یک اقدام بوروکراتیک نیستند، بلکه یک ابزار فعال برای برنامه‌ریزی شهری و اجتماعی محسوب می‌شوند. دولت با گره زدن سیاست مهاجرت به مناطق جغرافیایی خاص، تلاش می‌کند تا چالش‌های ناشی از افزایش قیمت مسکن و مسائل اجتماعی را مدیریت کند. در نتیجه، متقاضیان اقامت باید قبل از امضای هرگونه قرارداد اجاره یا خرید ملک، آدرس پیشنهادی خود را با لیست رسمی اداره مهاجرت چک کنند تا مطمئن شوند ملک در منطقه ممنوعه قرار ندارد.

نمونه‌هایی از مناطق ممنوعه (کپاتو) برای اقامت خارجی‌ها (۲۰۲۵)

راه‌های قانونی اقامت ترکیه: از اقامت توریستی تا حق کار دانشجویی

اقامت موقت ترکیه شامل انواع مختلفی است که شرایط متفاوتی را برای متقاضی ایجاد می‌کند.

الف. اقامت توریستی: اثبات نیت واقعی

با وجود افزایش سخت‌گیری‌ها در سال‌های اخیر و رد شدن بسیاری از درخواست‌های اقامت توریستی ، این نوع اقامت همچنان یک گزینه باقی می‌ماند، مشروط بر آنکه متقاضی بتواند نیت واقعی خود را اثبات کند:   

• نیت موقت: از آنجایی که کارت توریستی یک اجازه اعطایی از سوی دولت است و نه یک حق قانونی ، متقاضی باید به وضوح ثابت کند که هدف وی از اقامت، صرفاً تفریحی، آموزشی کوتاه مدت، یا موقتی است و قصد ندارد از این مجوز به عنوان پوششی برای اقامت نامحدود یا کار غیرقانونی استفاده کند.   

• تمکن مالی: ارائه صورت‌حساب‌های بانکی و اثبات منبع درآمد خارج از ترکیه ضروری است. این مدارک نشان‌دهنده توانایی فرد برای تأمین هزینه‌های زندگی در طول اقامت بدون نیاز به اشتغال در ترکیه است.   

• اثبات محل اقامت: این مدرک باید شامل یکی از موارد زیر باشد: قرارداد اجاره محضری، رزرو هتل طولانی‌مدت پیش‌پرداخت شده، یا اجازه اقامت محضری از یک خویشاوند.   

ب. اقامت دانشجویی: حق کار برای دانشجویان بین‌المللی

اقامت دانشجویی شرایط ویژه‌ای برای کار پاره‌وقت در نظر گرفته است:

• دانشجویان کاردانی و کارشناسی (لیسانس): حق کار پس از تکمیل موفقیت‌آمیز سال اول تحصیلی اعطا می‌شود.   

• دانشجویان تحصیلات تکمیلی (ارشد و دکترا): این افراد از ابتدای تحصیل خود حق کار دارند.   

• معافیت برای محققین: محققان و پژوهشگران شاغل در پروژه‌های خاص، می‌توانند تا دو سال از اجازه کار معاف شوند و حتی می‌توانند قبل از دریافت کارت اقامت خود، برای این معافیت (Çalışma İzni Muafiyeti) درخواست دهند.   

راهنمای صفر تا صد درخواست اقامت ترکیه: مدارک اجباری و گام‌های راندوو

فرآیند درخواست اقامت در سال ۲۰۲۵، فرآیندی کاملاً دیجیتال و بوروکراتیک است که نیازمند دقت بالا در تکمیل مدارک و فرم‌هاست.

الف. گام ۱: ثبت‌نام و تکمیل فرم در سامانه e-ikamet

• الزام به درخواست آنلاین: فرآیند اولیه درخواست اقامت (چه درخواست جدید و چه تمدید) باید به صورت کامل در پلتفرم رسمی اداره مهاجرت ترکیه (e-ikamet) تکمیل شود.   

• دقت در اطلاعات اولیه: تکمیل صحیح و دقیق اطلاعات، به خصوص وارد کردن شماره پاسپورت در مرحله پیش‌ثبت‌نام، اطلاعات بیمه سلامت، و اطلاعات تماس برای دریافت اطلاعیه‌ها ضروری است.   

• مهلت پس از ویزا: طبق قانون، اگرچه فرد باید در مدت زمان اعتبار ویزا یا معافیت ویزا اقدام کند، درخواست‌های آنلاین ارائه شده ظرف ۱۰ روز پس از اتمام مهلت، توسط اداره مهاجرت بررسی می‌شوند.   

ب. گام ۲: تأمین مالی، بیمه و اعتبار گذرنامه

• اعتبار پاسپورت: پاسپورت متقاضی باید حداقل ۶۰ روز بیشتر از مدت زمان اقامت درخواستی اعتبار داشته باشد.   

• بیمه معتبر ترک: همانطور که ذکر شد، بیمه‌نامه باید برای کل مدت اقامت از یک شرکت ترک دارای مجوز گرفته شود.   

• تمکن مالی (Mali Yeterlilik): ارائه صورت‌حساب‌های بانکی یا اسناد مالی برای اثبات توانایی پوشش هزینه‌های زندگی در طول اقامت ضروری است.   

ج. گام ۳: اخذ گواهی آدرس رسمی (Numarataj Belgesi)

یکی از مراحل مهم و اغلب مورد غفلت، تأیید آدرس محل سکونت توسط نهادهای محلی است. نوماراتاژ سندی است که باید از شهرداری محلی (Belediye) گرفته شود و آدرس رسمی و شماره‌گذاری ملک را تأیید می‌کند.

• فرآیند اخذ از شهرداری:

  1. ارائه درخواست کتبی (Dilekçe) به واحد نوماراتاژ شهرداری مربوطه.

  2. مدارک لازم شامل فتوکپی سند مالکیت (تاپو) یا مدرک رسمی مالکیت ملک. اگر متقاضی مستأجر است، باید قرارداد اجاره (Kira Kontratı) خود را نیز ارائه دهد.   

  3. ارائه کپی کارت شناسایی یا مدارک هویتی متقاضی.   

صدور گواهی نوماراتاژ در واقع فرآیند اقامت ملی را به بوروکراسی محلی متصل می‌کند. این اقدام تضمین می‌کند که آدرس اعلام شده توسط متقاضی در هیچ یک از "مناطق ممنوعه" قرار نداشته باشد و وجود فیزیکی و قانونی آن ملک تأیید شده است. این سیستم دوگانه، فرآیند را برای متقاضیانی که قصد دور زدن قوانین جغرافیایی را دارند، دشوار می‌سازد.

د. گام ۴: قرار ملاقات (Randevu) و فرآیند اداری

• مصاحبه حضوری اجباری: پس از ثبت‌نام آنلاین، متقاضی برای مصاحبه حضوری در اداره مهاجرت محلی نوبت می‌گیرد. الزامات مصاحبه در سال ۲۰۲۵ گسترش یافته و اکنون به یک استاندارد جدید در استان‌های بیشتری تبدیل شده است.   

• زمان پاسخگویی: فرآیند بررسی درخواست‌ها طبق قانون باید ظرف ۹۰ روز به اتمام برسد، اگرچه در صورت طولانی‌تر شدن، اداره مهاجرت موظف به اطلاع‌رسانی به متقاضی است.   

مدارک ضروری برای درخواست اولیه اقامت موقت

ریسک‌ها و نکات حقوقی: ممنوعیت‌های اقامتی، رد درخواست و دیپورت (۴۸ ساعته)

الف. محدودیت‌های جغرافیایی و اداری کارت اقامت

• محدودیت شهری: کارت اقامت موقت تنها در محدوده شهری که در آن صادر شده است، اعتبار دارد. در صورت تصمیم به نقل مکان دائم به شهر دیگر، دارنده کارت باید برای مجوز جدید درخواست دهد.   

• اطلاع‌رسانی آدرس: در صورت تغییر آدرس در همان شهر محل صدور، باید سریعاً اداره مهاجرت مطلع شود.   

• تمدید اقامت ملکی: متقاضیانی که اقامت خود را بر اساس خرید ملک گرفته‌اند، هنگام تمدید باید به تغییرات قوانین جدید (مانند افزایش $۷۵,۰۰۰ به $۲۰۰,۰۰۰) توجه کنند، اگرچه این تغییرات لزوماً وضعیت فعلی آن‌ها را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، اما مشاوره حقوقی برای درک تأثیرات احتمالی بر فرآیند تمدید ضروری است.   

ب. پیامدهای حقوقی نقض قانون

همانطور که تأکید شد، اقامت توریستی یک مجوز اعطایی است و نه حق قانونی، و دولت ترکیه حق دارد بدون اطلاع قبلی، معیارها را تغییر داده یا درخواست‌ها را رد کند.   

• فرآیند دیپورت (Sınır Dışı Etme): در صورت نقض شرایط اقامت یا ارتکاب تخلفات مندرج در ماده ۵۴ قانون اتباع خارجی و حمایت بین‌المللی (YUKK)، حکم دیپورت صادر خواهد شد. تصمیم‌گیری در مورد دیپورت توسط استانداری (Valilik) گرفته می‌شود و فرآیند بررسی و تصمیم‌گیری قانونی باید حداکثر ۴۸ ساعت طول بکشد. اجرای سریع این قانون نشان‌دهنده جدیت دولت در مورد نقض قوانین مهاجرت است.   

با توجه به تشدید بی‌سابقه قوانین در سال ۲۰۲۵ (از جمله ارزش‌گذاری اجباری SPK، بیمه ترک، و محدودیت‌های جغرافیایی) و اجرای سریع قانون در صورت نقض (تصمیم ۴۸ ساعته دیپورت) ، اشتباهات کوچک در فرآیند درخواست می‌تواند عواقب جدی و پرهزینه‌ای داشته باشد. برای اطمینان از انطباق ۱۰۰ درصدی با الزامات جدید و جلوگیری از رد شدن درخواست، مشورت با یک وکیل متخصص ترک در امور مهاجرت اکیداً توصیه می‌شود.   

معیارهای مالی ترکیه برای سرمایه‌گذاری و اجازه کار (اطلاعات تکمیلی)

اگرچه معیارهای زیر مستقیماً بر متقاضیان اقامت موقت توریستی اعمال نمی‌شوند، اما درک آن‌ها نشان‌دهنده انتظارات مالی سطح بالای دولت ترکیه از حضور فعال اتباع خارجی در این کشور است و بر اعتبار و دقت محتوای ارائه‌شده می‌افزاید:

• معیارهای سرمایه شرکت‌ها برای اجازه کار: برای صدور اجازه کار، شرکت‌هایی که بر اساس ترازنامه فعالیت می‌کنند، باید حداقل ۵۰۰,۰۰۰ لیر سرمایه پرداخت‌شده داشته باشند، یا فروش خالص ۸,۰۰۰,۰۰۰ لیر (یا صادرات ۱۵۰,۰۰۰ دلار آمریکا) داشته باشند. این ارقام در سال ۲۰۲۵ افزایش قابل توجهی داشته‌اند.   

• معیار استخدامی (۱ به ۵): به طور عمومی، کارفرما باید برای استخدام هر کارمند خارجی، حداقل ۵ کارمند ترک داشته باشد. البته استثنائاتی برای شرکت‌های بزرگ (با فروش خالص بالای ۵۰ میلیون لیر) یا مشاغل تخصصی خاص (مانند بخش فناوری اطلاعات) وجود دارد.   

• حداقل حقوق بر اساس سِمت: حقوق پرداختی به نیروی کار خارجی باید بر اساس سطح تخصص و سِمت، از ۱ تا ۵ برابر حداقل دستمزد ناخالص ترکیه باشد. این سیاست تضمین می‌کند که نیروی کار خارجی تنها برای مشاغل با حقوق مناسب و تخصصی استخدام شوند (مثلاً مدیران ارشد حداقل ۵ برابر و مهندسان حداقل ۴ برابر حداقل دستمزد).   

جمع‌بندی نهایی و توصیه‌های کلیدی: خلاصه الزامات ۲۰۲۵ و گام‌های بعدی

با توجه به تغییرات گسترده قانونی که ترکیه در سال ۲۰۲۵ اعمال کرده است، مسیر اخذ اقامت موقت (کیملیک) اکنون بیش از پیش نیازمند دقت، برنامه‌ریزی مالی دقیق، و انطباق کامل با قوانین جدید است. این تغییرات اساسی را می‌توان در چند نکته کلیدی خلاصه کرد:

الف. مهم‌ترین تغییرات و تمرکز دولت

1. پایان دوران اقامت توریستی آسان: کارت اقامت توریستی دیگر یک حق مسلم نیست و دولت به‌شدت بر اثبات نیت واقعی، موقتی بودن اقامت و تمکن مالی از خارج از ترکیه (جهت عدم نیاز به کار غیرقانونی) تأکید دارد. هرگونه تلاش برای استفاده از آن به منظور کار، مجاز نیست و ریسک بالایی دارد.   

2. استاندارد ۲۰۰ هزار دلاری برای ملک: حداقل ارزش سرمایه‌گذاری ملکی برای اخذ اقامت، در سطح ملی به $۲۰۰,۰۰۰ دلار آمریکا افزایش یافته است . همچنین، ارزیابی رسمی ملک توسط شرکت‌های مورد تأیید SPK پیش از درخواست، اکنون اجباری شده است .

3. جغرافیای ممنوعه: اقامت در محله‌های مشخصی از شهرهای بزرگ (مانند استانبول و آنکارا) به دلیل مدیریت تراکم جمعیت خارجی‌ها، ممنوع شده است. حتماً قبل از اجاره یا خرید، آدرس ملک را بررسی کنید.   

ب. نقشه راه و ریسک‌های حیاتی

1. فرآیند دیجیتال و محلی: تمامی مراحل از طریق سامانه آنلاین e-ikamet آغاز می‌شود. با این حال، تأییدیه آدرس (نوماراتاژ) باید به‌صورت حضوری از شهرداری محلی اخذ شود، که این امر بوروکراسی محلی را نیز فعال می‌سازد.   

2. تفکیک اقامت و کار: توجه داشته باشید که اقامت موقت (کیملیک) به هیچ وجه شامل اجازه کار نیست. برای اشتغال قانونی، باید مجوز کار جداگانه (Çalışma İzni) اخذ شود.   

3. پیامدهای سریع حقوقی: در صورت نقض شرایط اقامت، تصمیم دیپورت (اخراج) توسط استانداری‌ها در فرآیندی سریع، حداکثر ظرف ۴۸ ساعت، اتخاذ می‌شود.   

به دلیل افزایش سخت‌گیری‌ها، تشدید نظارت‌ها و پیچیدگی‌های مرتبط با اثبات تمکن مالی و اعتبار مدارک، اکیداً توصیه می‌شود که متقاضیان قبل از هرگونه اقدام مالی یا تعهد بلندمدت (مانند امضای اجاره‌نامه)، با یک مشاور حقوقی یا وکیل متخصص در امور مهاجرت ترکیه مشورت نمایند.